Η στιγμή που ο κάθε άνθρωπος πρέπει να επιλέξει το επάγγελμα που θα ακολουθήσει, η στιγμή που βρίσκεται αντιμέτωπος με τον εαυτό του. Συνήθως με μια άγνωστη προσωπικότητα που καλείται να γνωρίσει και να αποφασίσουν μαζί για το κοινό τους μέλλον. Πόσο δύσκολο να επιλέξω τι μου ταιριάζει, όταν δεν ξέρω τι μου αρέσει, γιατί δεν ξέρω τα ενδιαφέροντα μου και τις ικανότητες μου;
Ας ξεκινήσουμε από έναν βασικό και… άγνωστο όρο στις μέρες μας. «Αυτογνωσία: το να γνωρίζει κάποιος καλά τον εαυτό του σε όλες του τις εκφάνσεις» (wictionary.org). Η ανάπτυξη της αυτογνωσίας είναι μια δύσκολη διαδικασία, η οποία ξεκινά από την παιδική κιόλας ηλικία. Αναπτύσσεται κυρίως μέσα από τους φορείς κοινωνικοποίησης όπως η οικογένεια και το σχολείο.
Σε μια εποχή με γρήγορους ρυθμούς και υπερβολικές απαιτήσεις ο θεσμός της οικογένειας δεν έχει την παλιά του μορφή. Οι γονείς αδυνατούν να περάσουν με τα παιδιά τους δημιουργικό χρόνο λόγω υπερεργασίας, με αποτέλεσμα να μη μπορούν να τα βοηθήσουν σ’ αυτή τη δύσκολη ανακάλυψη του εαυτού τους.
Οι δραστηριότητες που αναπτύσσονται στα πλαίσια του οικογενειακού περιβάλλοντος καθώς και οι εμπειρίες που αποκτά το παιδί μέσα από αυτές είναι καθοριστικής σημασίας για τη γνώση του εαυτού. Και από την άλλη το σχολείο… Πόσο υπέροχο θα ήταν να του είχε ανατεθεί ο ρόλος που του αρμόζει από τον «σκηνοθέτη».
Ίσως στην ιδανική πολιτεία του Πλάτωνα. Γιατί στην «ιδανική» πολιτεία της Ελλάδας ο ρόλος του σχολείου είναι περισσότερο… διεκπεραιωτικός. Σε ένα σχολικό περιβάλλον όπου ο μαθητής λαμβάνει γνώση, πληροφόρηση αλλά και ερεθίσματα από διαφορετικών μορφών ενασχολήσεις, ανακαλύπτει σταδιακά τον εαυτό του, τα ενδιαφέροντα του και τις κλίσεις του.
Αντιλαμβανόμαστε, λοιπόν, ότι η γνώση του εαυτού είναι μια σταδιακή και δύσκολη διαδικασία, η οποία αποτελεί βασική προϋπόθεση για τη σωστή επιλογή επαγγέλματος. Ο Holland υποστήριζε ότι υπάρχουν έξι τύποι επαγγελματικής προσωπικότητας: ο καλλιτεχνικός, ο κοινωνικός, ο ερευνητικός, ο επιχειρηματικός, ο ρεαλιστικός και ο συμβατικός/οργανωτικός.
Σε κάθε άνθρωπο υπερισχύουν τρεις τύποι και κάθε τύπος έχει τα δικά του ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και προτιμήσεις. Αντίστοιχα, υπάρχουν και έξι τύποι επαγγελματικών περιβαλλόντων: ο καλλιτεχνικός, ο κοινωνικός, ο ερευνητικός, ο επιχειρηματικός, ο ρεαλιστικός και ο συμβατικός/οργανωτικός. Κάθε άνθρωπος ψάχνει να βρει το επαγγελματικό περιβάλλον που θα έχει τους ίδιους τύπους με εκείνον, τα ίδια στοιχεία και θα τον αντιπροσωπεύει στον μέγιστο βαθμό.
Στόχος, λοιπόν, να βρω το επαγγελματικό περιβάλλον με το οποίο ταιριάζω. Το περιβάλλον που είναι ίδιος «τύπος» με μένα… Η μαγική συνταγή; Η γνώση του πολυδιάστατου εαυτού μου και η σωστή πληροφόρηση. Κάπου εκεί έξω υπάρχει το επάγγελμα στο οποίο θα μπορέσω να αποδώσω τα μέγιστα…το επάγγελμα το οποίο θα εξελιχθεί μέσα από εμένα… γιατί το επάγγελμά μου είναι ο καθρέφτης μου!