Τι είναι η υπερλιπιδαιμία

Η υπερλιπιδαιμία είναι η αύξηση των λιπιδίων (τριγλυκερίδια, HDL- χοληστερόλη, LDL- χοληστερόλη) του αίματος και αποτελεί ένα από τα συχνότερα προβλήματα που απασχολούν το κοινωνικό σύνολο. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων δεν ανευρίσκεται σαφές αίτιο και τότε χαρακτηρίζεται ως ιδιοπαθής υπερλιπιδαιμία.

PACIFIC-SUN

Οι περισσότεροι, ανεξαρτήτως ηλικίας, άνθρωποι που υποβάλλονται σε ένα συνηθισμένο προληπτικό έλεγχο παρουσιάζουν κάποια μορφή υπερλιπιδαιμίας. Πολλοί είναι οι παράγοντες που μπορεί να συμβάλλουν στην εμφάνιση της, ο πιο συνηθισμένος όμως είναι η διατροφή. Τα κορεσμένα λιπαρά οξέα τα οποία περιέχονται σε πολλές τροφές τις οποίες όλοι μας καταναλώνουμε καθημερινά συμβάλλουν στην αύξηση της λεγόμενης κακής χοληστερίνης (LDL-χοληστερόλη). Από την άλλη τα μονοακόρεστα λιπαρά οξέα, με τα οποία είναι πλούσια η μεσογειακή διατροφή, μειώνουν την κακή χοληστερίνη.

Η χοληστερόλη είναι μια ουσία απαραίτητη για την εύρυθμη λειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού. Παράγεται στο ήπαρ και είναι απαραίτητη για την παραγωγή και δράση πολλών ορμονών, της χολής και της βιταμίνης D και μεταφέρεται στο αίμα συνδεδεμένη με ειδικές πρωτεΐνες (λιποπρωτεΐνες) για να χρησιμοποιηθεί απ΄ όλα τα κύτταρα του οργανισμού. Η εξωγενής χοληστερόλη προέρχεται από τροφές και προϊόντα ζωικής προέλευσης, κάποια είδη ψαριών και οστρακοειδή, ενώ αντίθετα τροφές φυτικής προέλευσης δεν περιέχουν καθόλου χοληστερόλη. Εάν η χοληστερόλη κυκλοφορεί σε μεγάλες ποσότητες έχει αρνητικές συνέπειες γιατί εναποτίθεται στο τοίχωμα των αγγείων (αρτηριών) δημιουργώντας την αθηρωματική πλάκα, αποτέλεσμα της οποίας είναι τα καρδιαγγειακά επεισόδια.

Αίτια
Τα πιο συνήθη αίτια της είναι:

  • Η κληρονομικότητα.
  • Ο υποθυρεοειδισμός.
  • Η χολόσταση.
  • Το νεφρωσικό σύνδρομο.
  • Η λήψη συγκεκριμένων φαρμάκων.
  • Η παχυσαρκία.
  • Η κατάχρηση οινοπνεύματος.
  • Ο σακχαρώδης διαβήτης.
  • Η νεφρική ανεπάρκεια.
  • Η λήψη συγκεκριμένων φαρμάκων.

Υπάρχουν, επίσης, κάποιοι παράγοντες κινδύνου εμφάνισης στεφανιαίας νόσου σε άτομα τα οποία πάσχουν από υπερλιπιδαιμία. Αυτοί είναι:

  • Οικογενειακό ιστορικό πρώιμης στεφανιαίας νόσου.
  • Υπέρταση.
  • Κάπνισμα.
  • Σακχαρώδης διαβήτης.
  • Παχυσαρκία.
  • Άντρας >45 ετών.
  • Γυναίκα >55 ετών ή μετεμμηνοπαυσιακή (χωρίς συμπληρωματική θεραπεία με οιστρογόνα).
  • Χαμηλή HDL (<35 mg/dl)

Σε περίπτωση που η HDL είναι >60 mg/dl αφαιρείται ένας παράγοντας κινδύνου.

Διάγνωση
Γίνεται με μία απλή εξέταση αίματος μετά από νηστεία 12 ωρών. Συνήθως ελέγχεται η ολική χοληστερόλη, τα τριγλυκερίδια, η HDL χοληστερόλη και η LDL χοληστερόλη. Σημείο αναφοράς είναι η LDL («κακή» χοληστερίνη) που οι ιδανικές τιμές της είναι:

  • <160 mg/dl για φυσιολογικά άτομα με κανένα ή μόνο ένα παράγοντα κινδύνου.
  • <130 mg/dl για φυσιολογικά άτομα με 2 ή περσσότερους παράγοντες κινδύνου.
  • <100 mg/dl για άτομα με ιστορικό στηθάγχης, εμφράγματος, by-pass και αγγειοπλαστικής.

Η ταξινόμηση των επιπέδων των λιπιδίων (mg/dL) είναι η εξής:

ΟΛΙΚΗ ΧΟΛΗΣΤΕΡΟΛΗ

  • 200: Επιθυμητά επίπεδα
  • 200-239: Οριακά υψηλά επίπεδα
  • >239: Υψηλά επίπεδα


ΤΡΙΓΛΥΚΕΡΙΔΙΑ

  • <150: Φυσιολογικά επίπεδα
  • 150-199: Οριακά υψηλά επίπεδα
  • 200-499: Υψηλά επίπεδα
  • >499: Πολύ υψηλά επίπεδα

HDL ΧΟΛΗΣΤΕΡΟΛΗ

  • <40: Χαμηλά επίπεδα
  • >59: Υψηλά επίπεδα

LDL ΧΟΛΗΣΤΕΡΟΛΗ

  • <100: Ιδανικά επίπεδα
  • 100-129: Σχεδόν ιδανικά επίπεδα
  • 130-159: Οριακά υψηλά επίπεδα
  • 160-189: Υψηλά επίπεδα
  • >189: Πολύ υψηλά επίπεδα

Σε περίπτωση ανεύρεσης υπερλιπιδαιμίας, τα αποτελέσματα θα πρέπει να επιβεβαιωθούν λαμβάνοντας τουλάχιστον δύο ακόμη δείγματα αίματος του ασθενούς. Πριν από την επιλογή της κατάλληλης θεραπευτικής αγωγής θα πρέπει επίσης να αποκλειστεί ότι η υπερλιπιδαιμία είναι δευτεροπαθής, οφείλεται δηλαδή σε άλλη διαταραχή (πχ υποθυρεοειδισμός, αλκοολισμός, νεφροπάθεια, λήψη αντισυλληπτικών ή κορτικοστεροειδών), καθώς θεραπεία του δευτεροπαθούς αιτίου θα διορθώσει και την υπερλιπιδαιμία.

Η πρώτη μέτρηση των λιπιδίων του αίματος θα πρέπει να πραγματοποιείται σε ηλικία μεταξύ 20 και 30 ετών και να επαναλαμβάνεται τουλάχιστον ανά 5ετία. Αν η χοληστερόλη είναι μεγαλύτερη από 200 mg/dL, η HDL χοληστερόλη είναι κάτω από 40 mg/dL και συνυπάρχουν και τουλάχιστον άλλοι 2 παράγοντες κινδύνου τότε η εξέταση πρέπει να επαναλαμβάνεται ανά 1-2 έτη


Θεραπεία
Η πρώτη κίνηση στην αντιμετώπιση της υπερλιπιδαιμίας είναι η τήρηση συγκεκριμένης υπολιπιδαιμικής δίαιτας σε συνδυασμό με αλλαγές στον τρόπο ζωής όπως:

  1.  Μείωση του σωματικού βάρους, με στόχο το ιδανικό βάρος.
  2. Αύξηση της σωματικής δραστηριότητας για αύξηση μεταβολισμού.
  3. Μείωση πρόσληψης χοληστερόλης και κορεσμένων λιπών.
  4. Αύξηση πρόσληψης πολυακόρεστων λιπαρών οξέων.
  5. Αύξηση πρόσληψης άπεπτων φυτικών ινών (λαχανικά, φρούτα, ψωμί ολικής άλεσης αναποφλοίωτα δημητριακά).

Σε περίπτωση που παρέλθει διάστημα ενός μηνός και η δίαιτα δεν έχει τα επιθυμητά αποτελέσματα ακολουθεί φαρμακευτική αντιμετώπιση. Η επιλογή των ασθενών που χρειάζεται να λάβουν φαρμακευτική αγωγή, καθώς και το είδος του φαρμάκου που πρέπει να χορηγηθεί θα πρέπει να αποφασίζεται από το θεράποντα ιατρό. Η επιλογή βασίζεται στο συνολικό καρδιαγγειακό κίνδυνο, λαμβάνοντας υπόψη την παρουσία και των υπολοίπων παραγόντων κινδύνου, όπως κάπνισμα, υπέρταση, διαβήτης και κληρονομικό ιστορικό.

Τα συχνότερα χρησιμοποιούμενα φάρμακα για την αντιμετώπιση της υπερλιπιδαιμίας είναι οι στατίνες (ατορβαστατίνη, πραβαστατίνη, σιμβαστατίνη, πιταβαστατίνη, ροσουβαστατίνη). Τα φάρμακα αυτά μειώνουν την παραγωγή της χοληστερίνης από το ήπαρ κατά 30-50%, ενώ παράλληλα ελαττώνουν και την αθηροσκλήρυνση στα αγγεία του σώματος. Συνήθως οι στατίνες χορηγούνται σε μία δόση, το βράδυ. Είναι προτιμότερο να δίνονται το βράδυ διότι ο οργανισμός μας συνθέτει την περισσότερη χοληστερίνη τη νύχτα. Νεότερο φάρμακο που ελαττώνει τη χοληστερόλη είναι η εζετιμίμπη η οποία εμποδίζει ισχυρά και εκλεκτικά την απορρόφηση χοληστερίνης ανταγωνιζόμενη το μηχανισμό με τον οποίο μεταφέρεται η χοληστερόλη δια του εντερικού τοιχώματος. Όταν το φάρμακο αυτό συνδυάζεται με στατίνη, τα επίπεδα LDL μειώνονται σημαντικά αφού οι στατίνες αναστέλλουν την αντισταθμιστική αύξηση στην παραγωγή χοληστερίνης από το ήπαρ. Επιπλέον, ο συνδυασμός αυτός δεν απαιτεί μεγάλες δόσεις από κανένα από τα δυο φάρμακα με αποτέλεσμα τη μεγάλη μείωση της πιθανότητας ανεπιθύμητων ενεργειών.

Για τη μείωση των τριγλυκεριδίων χρησιμοποιούνται οι φιμπράτες και τα ω3-λιπαρά οξέα. Οι φιμπράτες (φαινοφιμπράτη, γεμφιμπροζίλη) ενεργοποιούν τη λιποπρωτεινική λιπάση, ένα ένζυμο πού διευκολύνει τον καταβολισμό των πλούσιων σε τριγλυκερίδια λιποπρωτεϊνών. Μειώνουν τα τριγλυκερίδια και αυξάνουν την καλή χοληστερίνη (HDL), ενώ μπορεί να μειώσουν ή να αυξήσουν την κακή χοληστερίνη (LDL). Μειώνουν τον κίνδυνο για στεφανιαία επεισόδια σε ασθενείς με υψηλά τριγλυκερίδια και χαμηλή HDL, ειδικά όταν συνυπάρχει σακχαρώδης διαβήτης ή μεταβολικό σύνδρομο. Έτσι είναι δυνατό να έχουν θέση στην αντιμετώπιση αυτών των ασθενών, ειδικά σε συνδυασμό με στατίνες.

Σε μεγάλες μελέτες έχει βρεθεί ότι οι στατίνες ελαττώνουν την τη συχνότητα εμφάνισης εμφράγματος, μειώνουν την πρόοδο και εξέλιξη των αθηροσκληρυντικών βλαβών σε στεφανιαίους ασθενείς και ελαττώνουν τη θνητότητα από καρδιαγγειακά νοσήματα. Οι ανεπιθύμητες ενέργειες είναι σπάνιες και περιλαμβάνουν γαστρεντερικές διαταραχές (δυσκοιλιότητα, κοιλιακό άλγος), κεφαλαλγία, μυαλγίες και εξάνθημα. Σε ποσοστό 1-2% μπορεί να παρατηρηθεί αύξηση των ηπατικών ενζύμων, τα οποία αν υπερβούν το τριπλάσιο των αρχικών τιμών απαιτείται η διακοπή του φαρμάκου, οπότε και επανέρχονται σε φυσιολογικά επίπεδα.

Μια ιδιαίτερα σπάνια ανεπιθύμητη ενέργεια είναι η εμφάνιση μυοπάθειας με αύξηση της κρεατινοφωσφοκινάσης (CPK). Γι’αυτό το λόγο συνιστάται να προσδιορίζονται πριν την έναρξη της θεραπείας οι τρανσαμινάσες και η CPK και κατόπιν να παρακολουθούνται σε τακτά χρονικά διαστήματα.

Θα πρέπει να σημειωθεί πως η φαρμακευτική αγωγή θα πρέπει πάντοτε να συνδυάζεται με την δίαιτα και ποτέ να μην την υποκαθιστά.

Μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις στο Google News! Ακολουθήστε τους λογαριασμούς μας σε Facebook, Twitter και Viber!

Αφήστε μία απάντηση

εισάγετε το σχόλιό σας!
Παρακαλούμε προσθέστε το όνομά σας

29,243ΥποστηρικτέςΚάντε Like
650ΑκόλουθοιΑκολουθήστε
318ΣυνδρομητέςΓίνετε συνδρομητής